De nobili principatu Gelrie et eius origine

(Über das edle Fürstentum Geldern und seinen Ursprung)

Repertorium Fontium 11, 462

Beschreibung

Auch De illustri et alta prosapia domus Gelrie nobilique comitatu Zutphaniensi oder Compendium chronicarum Gelrie. Ausführliche Chronik zur Geschichte Gelderns bis 1481 in zwei Fassungen, einer kürzeren, a), und einer längeren, b). Inc.: Creator omnium Deus hominibus cunctis ex sua pietate esse et vivere dirivans.

Handschriften – Mss.

• 's-Gravenhage, Algemeen Rijksarchiv, Coll. van Spaen, 180 saec. xix, a)
• Arnhem, De Bibliotheek, Hs. 11 saec. xvii, a) unvollständig
• Hamburg, Staats- und Universitätsbibliothek, Cod. hist. 31b, f. 199r-235r saec. xvi in., b)
  • https://resolver.sub.uni-hamburg.de/kitodo/PPN1046459295
• München, Bayerische Staatsbibliothek, Clm 10434 saec. xviii, Kopie einer verlorenen Hs., möglicherweise des Autographs, a)
• Nijmegen, Regionaal Archief, Collectie Handschriften 31, f. 4r-96v saec. xv, a)
• Nijmegen, Regionaal Archief, Collectie Handschriften 32 saec. xviii, a)

Literatur zu den Handschriften allgemein

• v. Transl. Hessler (2007) 19-20, 34-37, 240-242
• http://www.mirabileweb.it/title/de-nobili-principatu-gelriae-et-eius-origine-guill-title/118418 6 Hss. (Stand: Oktober 2025)

Ausgaben – Edd.

• L. A. J. W. Sloet van de Beele, De nobili Principatu Gelrie et eius origine, Hagae Comitum 1870, 1-128 (BV) a) unter dem Titel Chronicon Geldriae
• A. J. de Mooy, De Gelderse kroniek van Willem van Berchen. Naar het Hamburgse handschrift uitgegeven over de jaren 1343-1481, Arnhem 1950, 1-159 b), dazu H. Bruch, Bijdragen voor de Geschiedenis der Nederlanden 7 (1952/53) 316-318 (ZDB)

Übersetzungen – Transl.

Deutsch

• P. Hessler, Die geldrische Chronik des Willem van Berchen über die Jahre 1343 bis 1481 nach der Hamburger Handschrift (Geldrisches Archiv, 8), Kleve 2007 b)

Literatur zum Werk – Comm.

• v. Edd. de Mooy (1950) xv-xxxv
• v. Edd. Sloet van de Beele (1870) vi-xviii
• v. Transl. Hessler (2007) 14-43
• S. Muller, Lijst van Noord-Nederlandsche Kronijken (Werken uitgegeven door het Historisch Genootschap gevestigd te Utrecht, 31), Utrecht 1880, 65-66 (https://books.google.de)
• J. M. Romein, Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche Geschiedschrijving in de Middeleeuwen, Haarlem 1932, 130-133 (https://resolver.kb.nl)
• J. Gessler – J. F. Niermeyer, Florilegium chronicorum Neerlandicorum. Een keuze uit de Laijnse kronieken van Noord- en Zuid-Nederland van de tiende tot de vijftiende eeuw, 's-Gravenhage 1948, 253 (https://resolver.kb.nl)
• H. Bruch, Supplement bij de Geschiedenis van de der Noord-Nederlandsche Geschiedeschrijving in de Middeleeuwen, Haarlem 1956, 52-53
• R. R. Post, Kerkgeschiedenis van Nederland in de Middeleeuwen, 2, Utrecht 1957, 195
• J. Meij, De Gelderse bloem en de Gelderse kronieken, Bijdragen en Mededelingen Gelre. Historisch jaarboek voor Gelderland 66 (1972) 19 (ZDB)
• W. Jappe Alberts, Geschiedenis van Gelderland tot 1492, Zutphen 1978, 252-254
• M. Carasso-Kok, Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere im Nederland geschreven verhalende bronnen, 's-Gravenhage 1981, 428-429 Nr. 393
• C. P. H. M. Tilmans, De Hollandse kroniek van Willem van Berchen, Holland 16 (1984) 101-121 (ZDB – ZDBdigital)
• F. A. van den Hombergh, Brugman en de brief: een onbekend stukje Gelderse geschiedschrijving?, Gelre 76 (1985) 36-47 (ZDB)
• B. Ebels-Hoving, Nederlandse geschiedschrijving 1350-1530. Een poging tot karakterisering, in: Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland, hg. von B. Ebels – C. G. Santing – C. P. H. M. Tilmans, Hilversum 1987, 217-242
• C. P. H. M. Tilmans, Aurelius en de Divisiekroniek van 1517. Historiografie en humanisme in Holland in de tijd van Erasmus, Hilversum 1988
• C. P. H. M. Tilmans, De Bourgondische dreiging en de vijftiende-eeuwse geschiedschrijving in Gelre. De kronieken van Willem van Berchen (ca. 1415-na 1481), Kroniek van de Oudheidkundige- en Historische Afdeling, Gemeentemuseum Arnhem 5 (1988) 55-67 (ISSN)
• G. Nijsten, Het hof van Gelre. Cultuur ten tijde van de hertogen uit het Gulikse en Egmondse huis (1371-1473), Kampen 1992
• K. Lieven, Adel, Herrschaft und Memoria. Studien zur Erinnerungskultur der Grafen von Kleve und Geldern im Hochmittelalter (1020 bis 1250) (Schriften der Heresbach-Stiftung Kalkar, 15), Bielefeld 2008, 151-152
• A. Noordzij, Gelre. Dynastie, land en identiteit in de late middeleeuwen (Werken Gelre, 59), Hilversum 2009, 78-85 und passim
• J. Lieven, Herkunftsmythen am Niederrhein und in Westfalen an der Wende vom Mittelalter zur Frühen Neuzeit. Eine Tour d'horizon, in: Mythos als Aufgabe. Geschichtsschreibung am Niederrhein und in Westfalen im späten Mittelalter und in der Frühen Neuzeit (Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Westfalen. N.F., 78), hg. von R.-P. Fuchs – J. Lieven – S. Pätzold, Münster 2025, 19-43 hier 27-30
• J. Oosterman, Der Beginn der geldrischen Geschichtsschreibung, in: Mythos als Aufgabe. Geschichtsschreibung am Niederrhein und in Westfalen im späten Mittelalter und in der Frühen Neuzeit (Veröffentlichungen der Historischen Kommission für Westfalen. N.F., 78), hg. von R.-P. Fuchs – J. Lieven – S. Pätzold, Münster 2025, 99-117 hier 101, 115-116
• http://www.narrative-sources.be/naso_link_nl.php?link=1851 (NL0291)
• http://www.narrative-sources.be/naso_link_nl.php?link=1852 (NL0292)

Literatur zum Autor – Comm. gen.

Erwähnungen in Werkartikeln

• Historia captivitatis Adolphi Gelrie ducis (Wilhelmus de Berchen)
• Topographia simul et chronographia terre Gelrensis et oppidi Ercklensis (Johannes de Speculo)

Korrekturen / Ergänzungen melden